–Γιατί, που θα πας;
-Home, πού αλλού.
-Τι είναι home ;
-Σωστό κι αυτό.
Σπίτι μας συνήθως ονομάζουμε το πατρικό μας. Το μέρος που βρίσκεται η οικογένειά μας, οι φίλοι μας, οι αναμνήσεις μας από την παιδική ηλικία. Με το πέρασμα του χρόνου όμως αλλάζουμε κατοικίες, μεσολαβούν άλλου τύπου οικογένειες, δημιουργούνται νέες μνήμες και εμπειρίες. Έρχεται μια στιγμή όμως που σκεφτόμαστε τη λέξη σπίτι ή λέμε την έκφραση πάω σπίτι, και συνειδητοποιούμε πως εννοούμε κάτι διαφορετικό από αυτό που είχαμε συνηθίσει να αποκαλούμε σπίτι, ένα μέρος διαφορετικό από εκεί που γεννηθήκαμε, παίξαμε ως παιδιά ή ενηλικιωθήκαμε. Τα στοιχεία όμως παραμένουν ίδια, έστω και εν μέρη. Το σπίτι συνεπάγεται ασφάλεια. Είναι το μέρος όπου νιώθουμε προστατευμένοι. Είναι εκεί που γυρνάμε κάθε φορά γιατί… που αλλού να πάμε αν δε γυρίσουμε σπίτι μας; Πού θα ξεκουραστούμε, που θα κοιμηθούμε, από πού θα ξεκινήσει η επόμενή μας μέρα;
Συνεπάγεται επικοινωνία. Στο σπίτι βρίσκονται εκείνοι που μας γνωρίζουν. Οι άνθρωποι που πρώτοι μαθαίνουν τι καινούριο υπήρξε στη μέρα μας, που χαίρονται ή λυπούνται μαζί μας, προσπαθούν μαζί μας, βρίσκονται στα σημαντικά ή στα ασήμαντα εδώ, μαζί μας. Εμπεριέχει μεγάλωμα, ωρίμανση, εξέλιξη. Μέσα στο σπίτι τοποθετούνται οι πρώτες σημαντικές σχέσεις, τα πρώτα κατορθώματα, οι πρώτες αποτυχίες. Εκεί ξεκινάμε να διαμορφωνόμαστε, να προσδιοριζόμαστε και να επαναπροσδιοριζόμαστε. Σημαίνει άνεση, οικειότητα, απλότητα. Είναι ο χώρος που μπορούμε να είμαστε ο εαυτός μας. Να νιώσουμε όπως νιώθουμε, να πούμε ό, τι σκεφτόμαστε να πούμε, να κάνουμε ό, τι χρειαζόμαστε να κάνουμε. Να μελαγχολήσουμε, να κλειστούμε, να δραπετεύσουμε, να ονειρευτούμε. Το σπίτι μας συνειρμικά συνδέεται με προστασία, ζεστασιά, πληρότητα, συνέχεια, σταθερότητα.
Παραπέμπει σε εικόνες, γεύσεις, μυρωδιές. Σε στιγμές όμορφες ή δύσκολες, σε προβλήματα και λύσεις, σε ό, τι, γενικά και ειδικά, μεσολαβεί μέσα σε αυτό που ονομάζουμε χρόνο. Τίποτα δεν κρατάει για πάντα, στο κάθε σπίτι μας το μάθαμε κι αυτό με το πέρασμα των χρόνων. Τα πάντα είναι κύκλος. Εκεί που κλείνει ο ένας, αρχίζει ο επόμενος… απλώς σε διαφορετικό επίπεδο ακολουθώντας πορεία εξελικτική. Στο σπίτι μας το συνειδητοποιήσαμε και αυτό. Εκεί ζούσαμε, από εκεί περνούσαν όλα, έρχονταν ή έφευγαν. Κι εμείς κοιμόμασταν και ξυπνούσαμε σπίτι μας. Από εκεί ξεκινούσαμε, εκεί επιστέφαμε. Έτσι κυλούσε ο χρόνος. Με ορόσημα τις αλλαγές και τις επιλογές. Ή την αποχή από αυτές. Και πέρασαν χρόνια, κόψαμε διάφορους ομφάλιους λώρους, μάθαμε να ζούμε και σε καινούρια, διαφορετικά σπίτια, είτε τα επιλέξαμε είτε απλά τα αποδεχθήκαμε. Έτσι κ αλλιώς όμως και το πρώτο μας, δοτό ήταν. Όπως και να χει όμως, δικό μας- όχι με τη έννοια της κατοχής αλλά της αίσθησης . Ώσπου κάποια στιγμή, συνειδητοποιήσαμε πόσο έχουμε αλλάξει, σκληραγωγηθεί, επανατοποθετηθεί. Σπίτι μας πια μπορεί να νιώθουμε έναν άνθρωπο, μια συνθήκη, έναν χώρο. Κι ας μην υπάρχουν τίτλοι χαρακτηρισμού κατοικίας και ιδιοκτησίας. Κι ας μην υπάρχει το στοιχείο της μονιμότητας. Κι ας μην υπάρχουν υποδομές για ζεστασιά ή πόρτες με κλειδαριές ασφαλείας. Το θέμα είναι πώς εμείς οι ίδιοι βιώνουμε το αίσθημα του «ανήκειν» . Μέσα από την παραμονή μας σε περιβάλλοντα και καταστάσεις, καθώς και την αλληλεπίδραση μας με κάποιους ανθρώπους- κυρίως αυτήν- μεγαλώνουμε. Γνωρίζουμε τον εαυτό μας, όχι αυτόν που συνηθίσαμε ή θεωρούσαμε, ούτε αυτόν που οι άλλοι έβλεπαν ή ήθελαν να βλέπουν. Τον εαυτό που δημιουργήσαμε και δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι με τις πιο ώριμες και ενήλικες, πιο συνειδητές όπως θα τις χαρακτήριζα, επιλογές μας. Και κάθε μέρα μπορούμε να επιλέξουμε ξανά. Ευτυχώς. Να έχουμε την ευθύνη να αλλάζουμε κινήσεις και διαδρομές, πατώντας πια σε αυτές που μας πηγαίνουν παρακάτω. Δε γίνεται με ευκολία όλο αυτό. Κάποιοι δικοί μας ξένοι βρίσκονται στην πορεία μας και μας δείχνουν τον δρόμο. Έχουν την απάντηση στο ποιοι είμαστε. Ή μας υποβάλλουν στην ίδια ερώτηση, τοποθετώντας μας στο χάρτη για την αναζήτηση αυτής της απάντησης. Ίσως με το να περπατάνε δίπλα μας. Ίσως με το να μας αφήνουν μόνους μας.
Πολλές φορές τα πράγματα λειτουργούν με περίεργο και ανορθόδοξο τρόπο. Όλα όμως συναινούν στο να βρεθούμε μέσα σε μονοπάτια που καλούμαστε να περπατήσουμε. Και περιπλανώμενοι μέσα σε αυτά, μαθαίνουμε κάποια στιγμή να φτιάχνουμε εμείς τον δρόμο. Γιατί εμείς φτιάχνουμε τον δρόμο. Κάποιοι έρχονται για να μεγαλώσουμε μέσα από τη συναναστροφή μας μαζί τους, μέσα από την αγκαλιά που μας προσφέρουν ή την αγκαλιά που μας αρνούνται. Και πολλές φορές βρίσκονται εκεί ως η πιο σταθερή μας μεταβλητή. Από αυτούς ξεκινάμε και εκεί καταλήγουμε. Σε αυτούς επιστρέφουμε ή έστω θέλουμε να επιστρέφουμε. Ή και όχι κάποιες φορές. Επιλέγουμε όμως να είναι το σπίτι μας, το μέρος μας, το κάθε εδώ στο οποίο ανήκουμε ή κάποτε ανήκαμε. Είναι οι άνθρωποί μας. Είναι οι επιλογές μας. Είμαστε οι άνθρωποί μας και οι επιλογές μας. Και τι γίνεται όταν το εδώ σου, ο άνθρωπός σου, η όποια σου επιλογή , το οποιοδήποτε σπίτι σου, δε διαφέρει και πολύ από ένα απλό δωμάτιο ξενοδοχείου; Τότε έχεις πια μεγαλώσει… και επιλέγεις, πιο συνειδητά από ποτέ, τις βασικές ιδιότητες του σπιτιού. Επιλέγεις ένα μέρος ζεστό, ασφαλές, σταθερό, ικανό και άξιο να λέγεται σπίτι. Και μετακομίζεις. Και φτιάχνεις από την αρχή ένα σπίτι καινούριο, με θεμέλια γερά και στέγη αλώβητη στο πέρασμα του χρόνου. Ένα σπίτι με τα χρώματα που ο ίδιος διαλέγεις. Είναι ο εαυτός σου και ότι πλέον τον προσδιορίζει. Ο εαυτός σου λοιπόν επιλέγει πια συνειδητά. Ένα καινούριο σπίτι συνδέεται με αλλαγή. Παρόλα αυτά το μυαλό μας θυμάται το πρωταρχικό ή κάθε προηγούμενο σπίτι.
Εκεί όπου μεγαλώσαμε. Ή τον άνθρωπο μέσα από τον οποίο ξαφνικά ή σταδιακά μεγαλώσαμε. Α, ξέχασα να διευκρινίσω πως, με το ρήμα «μεγαλώνω» εννοώ τη διαδικασία αυτή κατά την οποία κάτι συμβαίνει μέσα μου και μεταπηδάω- ομαλά ή μη- από ένα προηγούμενο στάδιο ωρίμανσης στο – ή σε κάποιο- επόμενο. Εννοώ πως κάτι αλλάζει . Χάνω κάτι από αυτό το ρομαντικό στοιχείο της παιδικότητας που με κάνει ατρόμητο μπροστά σε κάθε ορατό ή μη, κίνδυνο. Μεγαλώνω σημαίνει επίσης πως μαθαίνω σιγά-σιγά να ελέγχω την προθυμία μου να παίζω. Όχι να παίζω γενικά, αλλά σε παιχνίδια που δεν είναι δίκαια.
Μαθαίνεις λοιπόν να παίζεις. Το αν θα χάσεις ή όχι παίζοντας δεν έχει σημασία γιατί, έτσι κι αλλιώς, κερδισμένος με κάποιον τρόπο βγαίνεις μέσα από κάθε παιχνίδι, αρκεί να σέβεται αυτό, τον εαυτό σου και τον συμπαίκτη. Και το κέρδος είναι το αποτέλεσμα αυτού που λέγεται ζωή. Και όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε, η ζωή και το σπίτι μας είναι άμεσα συνυφασμένα. Ακόμα κι αν φεύγουμε λοιπόν από το σπίτι μας, εκεί ανήκουμε. Εκεί θέλουμε να επιστρέφουμε. Αν δεν μας χωράει όμως, αν δεν μας κρατάει, αν δεν είναι ή παύει να είναι το σημείο αναφοράς μας, τότε δεν έχουμε παρά να το κλειδώσουμε και να φυλάξουμε το κλειδί για απόδειξη ότι κατοικήσαμε, ότι ζήσαμε εκεί. Και στα χέρια μας θα βρεθεί, θα κρατήσουμε, ένα καινούριο κλειδί.
Καινούριο κλειδί, καινούρια ζωή όπως μου είχαν κάποτε πει.
–Γιατί, που θα πας;
-Home, πού αλλού.
-Τι είναι home ;
-Εσύ. Και δεν με ενδιαφέρει κανένα μέρος που δεν υπάρχεις εσύ. Δεν υπάρχει κλειδί.