«Ιδανικός αναγνώστης είναι εκείνος που κατανοεί πίσω από τις γραμμές» – Περσα Κουμούτση

Η Πέρσα Κουμούτση ανήκει στους ανθρώπους​ που βρίσκονται πάντα σε εγρήγορση, προσανατολισμένοι στην έρευνα, στον πειραματισμό και στη φαντασία. Διαθέτει αναλυτική και σύνθετη σκέψη, επιμονή και υπομονή και παραθέτει στο κοινό ένα επαναστατικό βιβλίο.

Ο τόπος καταγωγής μας πιστεύετε ότι επηρεάζει την εξέλιξή μας; Τι σημαίνει για σας ο τόπος καταγωγής;

Απολύτως. Ο τόπος καταγωγής είναι η μήτρα, μας ακολουθεί παντού ακόμα κι όταν έχουμε φύγει. Χωρίς αυτόν είμαστε εκτεθειμένοι. Ο άνθρωπος θα αναζητά πάντα έναν τόπο πάνω στον οποίο θα πατήσει γερά στα πόδια του, έναν τόπο καταγωγής, διότι είναι ο πιο στέρεος τόπος. Αν δεν τον βρει, θα συνεχίζει να τον αναζητά.

 

«Αλεξανδρινές φωνές στην οδό Λέψιους»: Πείτε μας λίγα λόγια για το βιβλίο.

Πρόκειται για πρωτότυπο ως προς τη δομή του μυθιστόρημα με ιστορίες ανθρώπων που έζησαν στην Αλεξάνδρεια του μεσοπολέμου και συγκεκριμένα, στην εμβληματική γειτονιά της οδού Λέψιους, εκκινώντας βέβαια από τον Καβάφη, το κατεξοχήν πρόσωπο που συμβολίζει την πόλη, και συνεχίζοντας με πορτρέτα παροίκων που ζουν σε απόσταση αναπνοής από τον ίδιο. Τα ίδια αυτά πρωταγωνιστικά πρόσωπα έρχονται σε επαφή και με άλλα εμβληματικά πρόσωπα της εποχής (Τσίρκα, Φόρστερ, Ουγκαρέτι), δημιουργώντας ένα ενιαίο ψηφιδωτό της πόλης – ενώ η ίδια η γειτονιά της οδού Λέψιους, αποτελεί τον πυρήνα αλλά και τον συνδετικό κρίκο ανάμεσά τους. Οι περισσότεροι μυθιστορηματικοί ήρωες είναι εμπνευσμένοι από αληθινά πρόσωπα της εποχής, κάποιοι αποτελούν επινοήσεις της φαντασίας κι άλλοι ξεπηδούν από τον σπασμένο καθρέφτη του Χρόνου για να συναντηθούν σε αυτή την ιστορία. Στο βιβλίο σκιαγραφούνται τα πρόσωπα αλλά και τα προσωπεία τους, διότι η αθέατη πλευρά των ανθρώπων πρωταγωνιστεί εδώ. Η αθέατη είναι η πιο αληθινή πλευρά μας. αυτά που θέλουμε να κρύψουμε από τα μάτια των άλλων είναι αυτό ακριβώς που είμαστε. Η ιδιαιτερότητα του βιβλίου εντοπίζεται σε αυτή την ιδέα αλλά και στην ίδια τη δομή του. Έπειτα, οι στίχοι της πρωταγωνιστικής μορφής που συνοδεύουν τις ιστορίες των ηρώων δεν επιλέχθηκαν τυχαία. Κάποιοι αντανακλούν την ψυχογραφία των προσώπων, ενώ κάποιοι άλλοι λειτούργησαν αντίστροφα· ενέπνευσαν, δηλαδή, τις ίδιες τις ιστορίες.

Ο τίτλος κατά τη γνώμη σας οφείλει να είναι πολύσημος και να εξάπτει τη φαντασία του αναγνώστη;

Οπωσδήποτε. Ο τίτλος είναι καθοριστικός για την εμπορική επιτυχία ενός βιβλίου, για την επιτυχία του γενικότερα, διότι είναι ο καθρέφτης του. Σε μια ή δυο φράσεις οφείλεις να «εξηγήσεις» στον αναγνώστη την «ουσία» του βιβλίου, το περιεχόμενό του. Και οφείλεις να είσαι συνεπής, αλλιώς τον «εξαπατάς». Πολλές φορές συμβαίνει ευφάνταστοι τίτλοι να μην ανταποκρίνονται στο περιεχόμενο του βιβλίου.

Ο τίτλος ή η ιστορία γεννήθηκε πρώτο;

Η ιστορία. Πάντα γράφω την ιστορία που επιθυμώ και στο τέλος προσθέτω τον τίτλο που θεωρώ ότι ταιριάζει σε αυτήν. Συνήθως συμβουλεύομαι τον υπεύθυνο ή την υπεύθυνη των εκδόσεων, διότι η δική του/της ματιά είναι πιο αντικειμενική.

Έχετε γράψει ως τώρα έξι βιβλία. Τι είναι αυτό που σας κάνει να γράφετε και σας δίνει έμπνευση;

Η ενασχόλησή μου με τη μετάφραση υπήρξε μεγάλη πηγή έμπνευσης για μένα. Τα έργα μεγάλων «δασκάλων», η ποίηση που μεταφράζω σε τρεις γλώσσες, όλα αυτά μου παρέχουν άφθονο και αξιόλογο υλικό και κυρίως ερεθίσματα για να γράψω τις δικές μου ιστορίες.

Η λογοτεχνία έχει αλλάξει τη ζωή σας; Πώς σας επηρέασε ως άνθρωπο και ως συγγραφέα;

Ξεκίνησα με τη λογοτεχνική μετάφραση αλλά μετά από είκοσι χρόνια δουλειάς και μιας πλούσιας παραγωγής, τολμώ να πω ότι με κέρδισε η συγγραφή. Είναι μια άκρως θεραπευτική διαδικασία. Η άλλη, της μετάφρασης, είναι μάλλον εξοντωτική, αν και γοητευτική επίσης. Σε κάθε περίπτωση η λογοτεχνία με εξέλιξε ως άνθρωπο, ως συνείδηση, με βοήθησε να διευρύνω τους ορίζοντες της σκέψης μου, της ζωής μου γενικότερα.

Ποιος είναι για σας ο ιδανικός αναγνώστης;

Εκείνος που κατανοεί σε βάθος, όχι μόνο τα φανερά, αλλά κυρίως τα κρυφά μηνύματα του συγγραφέα. Αυτά που υποδηλώνει. Αυτά που υπάρχουν πίσω από τις «γραμμές».

Τι αξία μπορεί να έχει η πνευματική τροφή σε μια εποχή που προηγείται η αγωνία της επιβίωσης;

Αυτό είναι ένα ερώτημα που το έθεσαν πολλοί πριν από εμάς, περί αναγκαιότητας της τέχνης, εννοώ, και δεν έχει ποτέ ξεκάθαρα απαντηθεί. Δεν έχουμε παρά να ανατρέξουμε στην «Ποιητική» του Αριστοτέλη για να λυθούν σε κάποιο βαθμό τέτοιου είδους διλήμματα. Κατά τη δική μου ταπεινή γνώμη η πνευματική τροφή είναι πανάκεια, αντίδοτο σε όλα αυτά τα τραγικά και σκοτεινά που συμβαίνουν γύρω μας.

Παίζουν σημαντικό ρόλο τα ταξίδια στη συγγραφή;

Παίζουν, αλλά εξαρτάται πάντα από τη «δεκτικότητα» του γράφοντος. Τον τρόπο που βλέπει και επεξεργάζεται τα πράγματα. Πολλοί κάνουν απίθανα ταξίδια, αλλά δεν γράφουν βιβλία κι άλλοι μπορεί να κάνουν ένα και μόνο ταξίδι κι αυτό να είναι αρκετό για να τους παρέχει έμπνευση. Πάντως, αρκετά σπουδαία βιβλία έχουν γραφεί από ανθρώπους που δεν ταξίδεψαν ποτέ στη ζωή τους.

Διαβάζοντας το βιβλίο σας γοητεύτηκα με την πλοκή, τη γλώσσα, το ύφος της γραφής σας. Τι πρέπει να προσέξει ο συγγραφέας για να προσελκύσει τον αναγνώστη;

Πολλά, κυρίως όμως το μέτρο σε όλα. Οτιδήποτε υπερβαίνει το μέτρο είναι υπερβολικό, άχαρο, φλύαρο. Σύμφωνα και πάλι με τον Αριστοτέλη, ο μύθος πρέπει, να αποτελεί όλον με το απαραίτητο μέγεθος και με οργανική ενότητα.

Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας.

Εγώ σας ευχαριστώ πολύ.

Βασιλική Ευαγγέλου Παπαθανασίου

Comments

comments