Αλέξανδρος Αδαμόπουλος: “Ίναχος, ο γιος του Ωκεανού”, ένα υπέροχο θεατρικό έργο για παιδιά!

Συνέντευξη στη Μαρκέλλα Καζαμία

 

Είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε δυο φορές με τον γνωστό συγγραφέα Αλέξανδρο Αδαμόπουλο: Όταν  ο ‘Σιμιγδαλένιος’ του ανέβηκε με μεγάλη επιτυχία στο Εθνικό σε σκηνοθεσία Λυδίας Κονιόρδου (λίγο πριν γίνει υπουργός!) αλλά και όταν το άλλο του θεατρικό, το ‘οχιναιλέγοντας’ κυκλοφόρησε -αφού είχε ήδη μεταφραστεί στα αγγλικά- και σε τουρκική μετάφραση. Τώρα ο Αδαμόπουλος παρουσιάζει από τις εκδόσεις ΚΑΚΤΟΣ ένα καινούργιο βιβλίο, το ‘Ίναχος ο γιος του Ωκεανού’, που όσος όγκος τού λείπει τόσο περισσότερες ερωτήσεις μου έφερε στο μυαλό:

 Θα ξεκινήσω πάλι όπως τότε με τον ‘Σιμιγδαλένιο’· αν κι αυτή τη φορά την απάντησή σας νομίζω πως την ξέρω, μα θέλω να την ακούσω από σας: Ο Ίναχος είναι παιδικό βιβλίο;

Ε λοιπόν κι εγώ, αγαπητή μου Μαρκέλλα, θ’ απαντήσω όπως τότε: Θα χάριζες τον ‘Ίναχο’ σ’ ένα παιδί τής 5^ης, 6^ης Δημοτικού ή τής 1^ης Γυμνασίου;

Φυσικά και θα τον χάριζα! Μια χαρά δώρο είναι· αν και μ’ άρεσε και μένα που τον διάβασα…

Βλέπεις λοιπόν; Τα πράγματα είναι απλά και καμιά φορά μιλούν από μόνα τους. Δεν πρέπει ποτέ να αποκλείουμε το προφανές. Και το προφανές στη συγκεκριμένη περίπτωση, είναι το ίδιο το κείμενο. Όσο είναι φανερό πως ο ‘Σιμιγδαλένιος’ ΔΕΝ απευθύνεται σε μικρά παιδιά κατά κύριο λόγο, άλλο τόσο είναι φανερό, πως ο ‘Ίναχος’ είναι γραμμένος για παιδιά· ας πούμε για παιδιά του Δημοτικού και των πρώτων τάξεων τού Γυμνασίου.

Ναι, αλλά έχετε και ενήλικες σπόντες μέσα στο κείμενο…

Σύμφωνοι, και πολύ χαίρομαι που το επισημαίνεις· θα πούμε μετά όμως γι’ αυτό. Η ουσία πάντως είναι, πως εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα μικρό βιβλίο -πενήντα περίπου σελίδες κείμενο, μόνο- που από τη δομή του, το λεξιλόγιό του και τον τρόπο γενικά που είναι γραμμένο σε μικρά τετράστιχα, είναι ξεκάθαρο πως απευθύνεται σε νεαρό μαθητόκοσμο. Και μάλιστα σε μαθητές που θέλουν να κάνουν θέατρο.

Βέβαια, γιατί είναι κυρίως ένα παιδικό θεατρικό έργο…

Ακριβώς· ένα παιδικό θεατρικό, αλλά με κάποια ιδιομορφία.

Δηλαδή, τι εννοείτε· ποια ιδιομορφία;

Εδώ θα μου επιτρέψεις να πω δυο λόγια παραπάνω για το «παιδικό θέατρο». Εγώ θεωρώ πως το λεγόμενο παιδικό θέατρο είναι κάτι πολύ σημαντικό και πρέπει να υπάρχει όσο γίνεται περισσότερο μέσα στα σχολεία, κι αυτό είναι καλό. Αρκετές φορές όμως, καθώς μπαίνει και το εμπορικό στοιχείο στη μέση, παρουσιάζονται στο ελεύθερο θέατρο κάποιες παραστάσεις δήθεν παιδικές, που δεν προσφέρουν τίποτε στα παιδιά και δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά ένας τρόπος για να βγάλουν χρήματα διάφοροι ενήλικοι, κάτω από τον μανδύα του ‘παιδικού’. Αυτού του είδους το δήθεν ‘παιδικό’ θέατρο δεν μου αρέσει καθόλου και δεν συμφωνώ καν με την ύπαρξή του.

 Αυτό, δυστυχώς είναι μια αλήθεια

 Δεν θέλω να είμαι υπερβολικός μα νομίζω πως αυτό δυστυχώς τείνει να γίνει ο κανόνας, στο λεγόμενο ‘παιδικό’ θέατρο. Με τον ‘Ίναχο’ λοιπόν θέλησα να κάνω κάτι τελείως διαφορετικό: Θέλησα να φτιάξω ένα έργο που να είναι παιδικό, να απευθύνεται δηλαδή σε παιδιά· ας πούμε πάνω κάτω 7-14 χρόνων, αλλά συνάμα να είναι ένα έργο που να μπορεί να παρουσιαστεί μόνο με παιδιά και να μην έχει καμιάν απολύτως σχέση με το επαγγελματικό θέατρο και να μη μπορεί ν’ ανέβει από θίασο ενηλίκων.

Πώς γίνεται αυτό;

Είναι απλό: Κανένας θιασάρχης δεν θα απασχολούσε ποτέ καμιά δεκαπενταριά, τουλάχιστον, ενήλικους για ένα τόσο μικρό έργο! Αντίθετα, μέσα σε μια τάξη, σε δυο τάξεις μαζί, ένας δάσκαλος, ένας παιδαγωγός, θεατρολόγος,  εύκολα μπορεί να βρει δεκαπέντε, είκοσι, ή και περισσότερους μαθητές, που θα παίξουν όλοι μαζί και με πολύ κέφι και ζωντάνια θα ενσαρκώσουν τους διάφορους ρόλους· τη στιγμή βέβαια που το έργο απ’ τη φύση του κι απ’ το περιεχόμενό του προσφέρεται γι’ αυτό. Μ’ άλλα λόγια, ο ‘Ίναχος’, είναι ένα έργο φτιαγμένο για παιδιά, αλλά προορισμένο να ζωντανέψει και να παιχτεί από παιδιά και δεν προσφέρεται για καμιάν επαγγελματική εκμετάλλευση.

Πολύ ενδιαφέρον αυτό· και πώς προέκυψε;

Ήταν μια ιδέα της μεγάλης μου φίλης, τής σκηνογράφου – ενδυματολόγου Ιωάννας Παπαντωνίου. Εκείνη μού το ζήτησε και μ’ έστρωσε στη δουλειά. Ακόμα και τώρα τής είμαι ευγνώμων γι’ αυτό, διότι μέχρι τότε δεν είχα σκεφτεί ποτέ μου κάτι τέτοιο: Ήθελε να συμμετάσχουμε, με μια παιδική θεατρική ομάδα τού Πελοποννησιακού Λαογραφικού Ιδρύματος, που διευθύνει η ίδια στο Ναύπλιο, σε ένα διεθνές φεστιβάλ παιδικού θεάτρου, με ένα έργο ειδικά γραμμένο για παιδιά και παρουσιασμένο αποκλειστικά από παιδιά. Το θέμα μάλιστα ήταν λίγο πολύ προκαθορισμένο, αφού το φεστιβάλ αφορούσε τα ποτάμια τής Ευρώπης.

Και τι σχέση έχει ο Ίναχος με τα ποτάμια τής Ευρώπης;

Έλα ντε· αυτό είπα κι εγώ στην αρχή! Να όμως που ο Ίναχος είναι ποτάμι τού Άργους…

Τι σόι ποτάμι; Σαν το Δούναβη, σαν το Ρήνο;

Ε όχι ακριβώς! Ο Ίναχος είναι πολύ πολύ μικρότερος· άσε που δεν έχει καθόλου νερό… Έχει τεράστια ιστορία όμως, γιατί η αρχή του πάει και χάνεται βαθιά μέσα στη μυθολογία. Και μάλιστα όταν ο ίδιος ο Ποσειδώνας τον καταράστηκε να μην έχει νερό, επειδή  εκείνος αγαπούσε την Ήρα! Οπότε όπως καταλαβαίνεις το θέμα προσφέρεται θαυμάσια για ένα παιδικό σκετς, μιας και ο ποταμός Ίναχος, που δεν είναι ακριβώς ποτάμι και δεν έχει νερό, βλέπει γύρω του, ένα σωρό πράματα: Βλέπει Μυκηναίους, βλέπει τον Όμηρο, βλέπει Λακεδαιμονίους, Αθηναίους…

Βλέπει ιστορία δηλαδή….

Προφανώς: Διότι για τρεις τέσσερις χιλιάδες χρόνια -και δεν υπερβάλλω- ο Ίναχος βλέπει πολύ σημαντικά γεγονότα τής ιστορίας τής πατρίδας μας. Άρα αμέσως αμέσως ξεπροβάλλουν και οι διάφοροι ρόλοι του έργου· που μάλιστα μπορεί να είναι ατομικοί -ένας για κάθε παιδί- αλλά και συλλογικοί -πολλά παιδιά μαζί για ένα ρόλο.

Αυτά με απασχόλησαν όταν έγραφα το έργο, έχοντας βέβαια πάντα κατά νου πως γράφω για μικρά παιδιά που θα παίξουν. Γιατί ξεπηδούν πολλά τεχνικά θέματα, που δεν είναι αυτονόητο πως λύνονται μόνα τους· πολύ περισσότερο δεν μπορούν να λυθούν από μικρά παιδιά. Χρειάζεται πάντα η σωστή καθοδήγηση κάπου ενήλικου που να ξέρει απ’ αυτά τα πράγματα. Και τα περισσότερο από αυτά τα θέματα, προσπάθησα όχι να τα λύσω μ’ ένα μαγικό ραβδάκι, μα να υπαινιχθώ κάποιες λύσεις με τα σχόλια που έχω ενσωματώσει μέσα στο έργο, ανάμεσα στους στίχους. Σχόλια που είναι βέβαια αναπόσπαστο κομμάτι τού έργου και διαβάζονται ευχάριστα νομίζω, αλλά είναι κατά κάποιο τρόπο και σκηνοθετικές οδηγίες· οι ενήλικες νύξεις που είπες πιο πριν.

Ακριβώς… Και έχετε την εντύπωση πως λειτουργεί το όλο εγχείρημα;

Ναι, και άξιζε τον κόπο. Γιατί είναι πολύ ενδιαφέρον να βλέπεις μια σχολική θεατρική ομάδα να καταπιάνεται με ένα θέμα, που είναι λίγο πολύ είναι γνωστό, αφού πρόκειται για την ιστορία τής χώρας, και να προσπαθεί να ζωντανέψει με ό,τι μέσα διαθέτει και ό,τι ιδέες μπορεί να κατεβάσει καθένας, τους διάφορους ρόλους. Έχουμε κάτι σαν ένα θεατρικό παιχνίδι -με ραχοκοκαλιά όμως, με αρχή μέση και τέλος- που υπακούει σ’ όλους τους κανόνες ενός θεατρικού έργου, έχει όλες τις απαιτήσεις του, και δίνει σ’ όλους όσους συμμετέχουν τη δυνατότητα να  αναπτύξουν τις δυνατότητές τους. Αυτό για μένα είναι παιδικό θέατρο. Ακόμα και το ότι κάθισα και σκιτσάρισα, πολύ απλά, πολύ ‘παιδικά’, τους διάφορους ρόλους, μ’ έκανε κι εμένα τον ίδιο να προσπαθήσω να προσεγγίσω ακόμη περισσότερο τα παιδιά.

Δηλαδή θα το βλέπατε να λειτουργεί στα σχολεία;

Προφανώς· κατ’ εξοχήν· πού αλλού; Και μάλιστα διττά: Και σαν εν’ απλό, ευχάριστο ανάγνωσμα για μικρούς μαθητές, μα και σαν ένα είδος απλού εργαλείου για όσους ενήλικους ασχολούνται με το παιδικό θέατρο. Γιατί δε νομίζω να υπάρχουν και πολλά τέτοιου είδους έργα, ειδικά φτιαγμένα για παιδιά. Θα χαιρόμουν πολύ, με αφορμή τον Ίναχο, να άνοιγε ένας δημιουργικός διάλογος, για το παιδικό θέατρο ανάμεσα σ’ όσους ασχολούνται  μ’ αυτό. Γατί θεωρώ το ‘παιδικό’ πολύ σοβαρή υπόθεση, που μάλλον δεν την έχουμε δει σωστά και δεν την αντιμετωπίζουμε όπως πρέπει.

Σας ευχαριστώ πολύ

Να ’σαι καλά, κι εγώ σ’ ευχαριστώ.

_______________________________________________________________________________

 Αλέξανδρος Αδαμόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Σπούδασε νομικά, σκηνοθεσία, κλασική κιθάρα στην Αθήνα και Sociologie Politique στο Παρίσι και ασχολήθηκε με τη Λογοτεχνία, τη μετάφραση, το Θέατρο και τη διοίκηση πολιτιστικών φορέων.

Υπήρξε ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος (1984-1995) της ‘Εταιρείας Φίλων Μουσικής Γιάννη Χρήστου’ (‘The Jani Christou Society’) με σκοπό τη διάσωση και διάδοση του έργου του συνθέτη. (Μέλη: Κ. Κούν, Μ. Χατζηδάκις, Γ. Τσαρούχης, Δ. Χόρν, K. Friar, Ι. Καμπανέλλης, Γ. Λεωτσάκος, Θ. Μικρούτσικος, Μ. Κακογιάννης, Γ. Μαυροΐδης Α. Ξύδης, Π. Ζάννας, Μ. Κακριδή, Ντ. Τσάτσου, Δ. Πιερίδης, Θ. Αντωνίου, Chloé Obolensky κ.α).

Εργάστηκε στο Μουσείο Ελληνικών Μουσικών Λαϊκών Οργάνων από το 1991 μέχρι το 2009, ως Γεν. Γραμματέας και ως Πρόεδρος του σωματείου των ‘Φίλων του Μουσείου’.

Διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου του Εθνικού Θεάτρου (1992-’94)

Συνεργάστηκε με την Ε.Ρ.Τ, το Γ΄ πρόγραμμα του ραδιοφώνου, το Θέατρο Τέχνης, το Κ.Θ.Β.Ε, τα ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ Βόλου και Β.Αιγαίου, το Πελοποννησιακό Λαογραφικό Ίδρυμα, το χοροθέατρο ‘Ροές’, το Φεστιβάλ Αθηνών, τα Υπουργεία Πολιτισμού και Παιδείας, το Μέγαρο Μουσικής, το Ε.ΚΕ.ΒΙ κ.α καθώς και Künstlerhaus Bethanien Berlin, Warsaw International Festival’91, Norddeutscher Rundfunk Hamburg ’93, National Academy of Letters και Indira Gandhi National Center for the Arts N.Delhi, Franκfurt International Book fair 2001, Istanbul International Book fair 2004, και τέλος το Boğaziçi University Istanbul, όπου και δίδαξε ως visiting Professor στο Western Languages and Literatures Department (2005-6 και 2006-7).

Έχει μεταφράσει τα θεατρικά έργα· ‘Οι Δαιμονισμένοι’ του Αλμπέρ Καμύ (Κ.Θ.Β.Ε 1991), ‘Η πόλη που πρίγκιπάς της ήταν ένα παιδί’ του Ανρί ντε Μοντερλάν (Εθνικό Θέατρο 1993, εκδ. Λιβάνη),‘Δεν παίζουνε με την αγάπη’(εκδ. Εστίας 2003) και ‘Λορενζάτσιο’ του Αλφρέ ντε Μυσσέ, ‘Η Δύναμις του σκότους’ του Λέβ Τολστόι (εκδ. Ροές 2007), ‘Μισό ποτήρι νερό’ του Ταρίκ Γκιουνερσέλ, ‘Μονομαχία γυναικών’ του Ευγένιου Σκρίμπ (Θέατρο ‘Διάχρονο’ 2011), το μυθιστόρημα ‘Ο θείος Όσβαλντ’ του Ρόαλντ Νταλ (εκδ. Άγρα 2004) και την Πνευματική Διαθήκη του Αυγούστου Ροντέν (εκδ. Άγρα 2005).

Άλλα έργα:

‘Δώδεκα και ένα ψέματα’, διηγήματα (εκδόσεις Ίκαρος 1991, 2η έκδοση· Άγρα 2009). Κυκλοφόρησε δύο φορές στην Ινδία, μεταφρασμένο στα Αγγλικά (“Twelve and one lies” National Academy of Letters N.Delhi 1998 και Samkaleen Prakashan. Editors N.Delhi 1999). Μεταφράστηκε και εκδόθηκε στα τουρκικά (“On Iki arti Bir Yalan”, Imge kitabevi yayinlari, Anakara 2000), στα γερμανικά (“Zwölf und eine Lüge”, Elfenbein-Heidelberg, 2001) και στα γαλλικά (“Douze et un mensonges”, Alteredit-Paris, 2005). Ήδη ετοιμάζεται και η ιταλική μετάφραση. Η θεατρική προσαρμογή του ‘Δώδεκα και ένα ψέματα’ έχει μεταφραστεί στα Αγγλικά.
‘Ψέματα πάλι’, διηγήματα (εκδόσεις Άγρα 1999.). Μεταφράστηκε στα Αγγλικά και στα Γερμανικά (προς έκδοση Elfenbein Verlag 2016). Το διήγημα ‘Άννα’ μεταφράστηκε στα Γαλλικά, από την Μαργαρίτα Καραπάνου. Το διήγημα ‘Οι καινούριοι Άγιοι’ μεταφράστηκε στα Τουρκικά ( “Yeni Azizler”, Imge Oyukuler, Istanbul 2005)
‘Ο Σιμιγδαλένιος’ θέατρο – ποίηση (Εστία 1994, 12η έκδοση). Αγγλική μετάφραση· (“The Spiceman”, Ithaka ed. Melbourne, 2004) Πρώτη παρουσίαση· Wesley College, Melbourne, 8/2011. Τουρκική μετάφραση· (“Irmikoğlan” Albatros kitabevi Yayinlari, Istanbul 2005). Πρεμιέρα στο Κρατικό Θέατρο Τουρκίας, Şehir Tyatro, Istanbul, 4/2012. Πρώτη παρουσίαση στο Εθνικό Θέατρο, Αθήνα 10/2015. Ετοιμάζεται η γερμανική έκδοση (“Der Lebkuchenmann”)
‘Αυτό’, διήγημα (στη συλλογή Χάριν παιδιάς, εκδόσεις Ίκαρος 2001) αγγλική μετάφραση ‘That’
‘Οι Δαιμονισμένοι’, λιμπρέτο για όπερα, βασισμένο στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Ντοστογιέφσκι. Συμπαραγωγή του British Council και της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, παίχτηκε σε παγκόσμια πρεμιέρα από την Ε.Λ.Σ. στην Αθήνα τον Απρίλιο του 2001.
‘The mask in the Classical Hellenic Theatre’ (συμμετοχή στο διεθνές σεμινάριο ‘Mind man and mask’ που έγινε στο Indira Gandhi National Center for the Arts). Έκδοση Aryan books international-N. Delhi 2000.
‘Το τσιγάρο και η γιόγκα’ Ηθιστόρημα (εκδόσεις Άγρα 2008)
‘Ίναχος, ο γιος του Ωκεανού’ χοροθέατρο για παιδιά (Σητεία 2010)
‘Οχιναιλέγοντας’ θέατρο – ποίηση (εκδόσεις Ίκαρος 2011)
‘Noyessaying’ θέατρο – ποίηση. Έμμετρη αγγλική version του ‘οχιναιλέγοντας’ ISBN 978-93-5016-7, 2013.
‘Ο κύκλος που δεν κλείνει’ πολιτικό αφήγημα (στη συλλογή ‘Για μια επέτειο’ εκδόσεις Ίκαρος 2013)
‘Ο Μ. Χατζιδάκις για τον Γ. Χρήστου’ βιογραφική συμβολή (Metrogreece 1/7/2104, Bookpress 7/2014)
‘Το σεντούκι του παππού μου’ μικρό πολιτικό δοκίμιο (Metrogreece 2/10/2014, Stahtes 17/11/2014)
‘Ο επιτάφιος και ο επί πόλεως θρήνος’ μικρή πασχαλινή πολιτική ανάλυση (Metrogreece 8/4/2015)
‘Πολυβίου ιστορία ετών 2150’ ερανισμός απόδοση, Αρχαίων επικαίρων (Dimoi news 7/8/2015)

Comments

comments